sokak köpeği ne demek?

Sokak köpeği veya başıboş köpek; köylerde, şehirlerde yaşayan serbest köpeklerdir. Yabani köpek türleri, şehirlerin ve yerel insan nüfusunun olduğu her yerde yaşar.¹ Sokaklarda büyüyen yavru köpekler; sahiplerinden ayrılmış, sahipleri tarafından terk edilmiş veya hiç sahip olunmamış vahşi hayvanlar olabilir. Sokak köpeklerinin bulunduğu yerlerde köpek ısırığı, köpek saldırıları, köpek sebepli kazalar meydana gelmektedir. Bazı ülkelerde kuduz büyük bir sorundur. Sokak köpekleri için birçok ülke, hayvan bakımevi ve başka tesisler kurmaktadır. Ayrıca kısırlaştırma ve iğdiş yapılır. Ciddi sorun hâline gelmiş ülkelerde itlaf etme de bir çözüm olarak uygulanmıştır.

Neden oldukları sorunlar

Köpek saldırısı

Kurtlar gibi, hayatta kalmak için sokak köpeklerinin insanlarla çatışmadan kaçınması gerekir. Sahipsiz veya saldırgan eğitilmiş olan başıboş köpekler, çiftleşmeye çalışırken, kendi aralarında kavga ederken veya sadece içgüdüsel olarak insanlara saldırıp, yaralanmalara veya ölümlere sebebiyet veriyor.²

Kuduz hastalığı bazı ülkelerde önemli bir sorun haline gelmiştir. Hindistan'da 30 milyondan fazla sokak köpeği yaşandığı biliniyor ve her yıl yaklaşık 20.000'den fazla insan kuduz hastalığı nedeniyle ölüyor.³

Hayat kalitesi

Havlama ve uluma sesleri, köpek kavgaları, köpek idrarının ve dışkısının (toxocariasis) kokusu insanları rahatsız edebilir.⁴

Ülkelere göre başıboş köpekler

Hindistan

Eskiden ölü hayvan leşi tüketen ve besin zincirinden belirli patojenleri yok eden Hindistan'daki akbaba nüfusunun azalması nedeniyle⁵, Hindistan'ın sokak köpeği sayısı hızla arttı ve insanlar için tehlikeli hale geldi.⁶ Örneğin, 12 milyonluk nüfusunun yarısı gecekondu sakini olan Mumbai'de en az 500 tonluk çöp, günlük olarak toplanamamakta ve bu nedenle sokak köpeklerinin artışına zemin hazırlamaktadır.⁷2001 yılında Hindistan'da sokak köpeklerinin öldürülmesini yasa dışı hale getiren bir yasa, sokak köpekleriyle ilgili sorunları daha da kötüleştirdi, sokak köpeği popülasyonunu daha çok artırdı ve insanlarda kuduz vakalarının artmasına neden oldu.⁸⁹ Hindistan, dünyadaki en yüksek insan kuduz ölüm sayısına sahiptir (tahmini yıllık 20.000).¹⁰ "Yakala ve öldür" programları, artan köpek sayısı için geleneksel bir çözüm olmuştur, ancak Chennaimerkezli, Blue Cross of India tarafından başlatılan Hayvan Doğum Kontrolü-Kuduz Karşıtı (ABC-AR) programı gibi programlar da vardır.¹¹ Özellikle ülkenin güney ve kuzeydoğusundaki birçok köpek barınağı, başıboş köpeklerin kurtarılmasına vurgu yapmaktadır.

Türkiye

Türkiye'de sokak köpeklerinin varlığı Osmanlı dönemine dayanmaktadır.¹² Ülkedeki sokak hayvanı sayısının 10 milyondan fazla olduğu tahmin edilmektedir.¹³

Özellikle 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu ile toplatılması yasaklanan¹⁴ sokak köpeklerinin sayısı giderek artmış ve başıboş köpek sorunu bir iç güvenlik sorunu hâline gelmiştir.¹⁵ Köpek saldırıları, köpek sebepli kazalar, başıboş köpek çeteleşmeleri, hastane/park/okul/sosyal alanda görülen köpekler, hasta/tehlikeli/saldırgan köpekler ve doğal hayata tehdit yaratan köpeklerle ilgili haberler ülke gündeminde önemli bir yer almıştır. Yaşanan saldırılardan birinin sonucunda hayatını kaybeden 9 yaşındaki Mahra Melin Pınar adlı kız çocuğunun ailesi, başıboş köpek sorununun çözümü için Güvenli Sokaklar Derneğini kurmuştur. Havrita adlı başıboş köpek haritası uygulaması yayımlanmıştır.

Hayırsızada köpek katliamı

1910 yılında İstanbul’da sokak köpeklerinin sayısının aşırı artışı üzerine o dönemin belediye başkanı Suphi Bey, kentteki köpekleri toplama kararı aldı. 80 bin kadar köpek Hayırsızada’ya taşındı. Bir kayalıktan ibaret olan adada su da yoktu. Köpekler burada açlığa ve susuzluğa terk edildi. Köpeklerin birbirini yediği, İstanbulluların günlerce bu köpeklerin seslerini duyduğu, sonunda seslerin kesildiği anlatılır. Tarihe “Hayırsızada Köpek Katliamı” olarak geçen bu olayın arından İstanbul'da art arda yaşanan depremleri halk bu katliama bağlamıştır.¹⁶¹⁷ Sonradan Sivriada adı verilen Hayırsızada’da ölen 80 bin köpeğin anısına bir "anı taşı" dikilmiştir.¹⁸

Ayrıca bakınız

• Sokak kedisi

<!-- -->

• Güvenli Sokaklar Derneği

<!-- -->

• Havrita

Kaynakça

Orijinal kaynak: sokak köpeği. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩

6. Markandyaa, Anil; Taylor, Tim; Longo, Alberto; Murtyd, M.N.; Murtyd, S. and Dhavalad, K.; 'Counting the cost of vulture decline—An appraisal of the human health and other benefits of vultures in India'; Ecological Economics 67 (2), 15 September 2008, pp 194–204 ↩

7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩

Kategoriler